პალიასტომის ტბა სამეგრელოში, ქალაქ ფოთთან მდებარეობს. მას არაერთი ლეგენდა და გადმოცემა უკავშირდება.

მითის მიხედვით, უხსოვარ დროში ტბის ადგილას ქალაქი ყოფილა გაშენებული, ხოლო ქალაქის ეკლესიაში ანდრია პირველწოდებულის მიერ ჩამოტანილი ღვთისმშობელ მარიამის ხატი ესვენა. დროთა განმავლობაში ქალაქის მცხოვრებლები გაამპარტავნდნენ და სიწმინდეს ბღალავდნენ. ამის გამო ღმერთმა მათი დასჯა გადაწყვიტა.

ქალაქში ერთადერთი ღვთისმოსავი დიაკვანი იყო, სახელად კიკო და ღმერთმაც მას დაავალა, რომ ღვთისმშობლის ხატი შემოქმედში წაეღო, რადგან ის ქალაქის დატბორვას აპირებდა. როცა კიკო ხატითურთ იმ მიდამოებს გასცდა, ღმერთმა ქალაქს წარღვნა მოუვლინა და დატბორა. ხოლო ქალაქის ადგილას პალიასტომის ტბა წარმოიშვა. თავად კიკო კი ჯერ შემოქმედში, შემდეგ კი ბახვში გაემართა და ხატიც იქაურ ეკლესიაში დააბრძანა.

ლეგენდის მეორე ვერსიის მიხედვით პალიასტომის ტბის ადგილას ადრე ხმელეთი იყო და იქ პავლიას ტომი სახლობდა. ერთ დღესაც მიწა გაიპო და იქიდან მოვარდნილმა წყალმა მთელი შემოგარენი დატბორა. მხოლოდ ერთადერთმა ადამიანმა - დიაკვანმა, გვარად დარჩიამ მოახერხა საკუთარი თავისა და მთავარანგელოზის ხატის გადარჩენა. დიაკვანმა ხატი ჯუმათის მთაზე აიტანა, სადაც სულ მალე ეკლესია ააშენეს. ხოლო ჯუმათის მთაზე დღემდე ცხოვრობენ დარჩიები, რომლებიც სავარაუდოდ გადარჩენილი დიაკვნის შთამომავლები არიან.

არქეოლოგ გიორგი გამყრელიძის აზრით, სიტყვა პალიასტომი შედგება ორი ბერძნული სიტყვისაგან „პალიას“ (ძველი) და „სტომა“ (ციხე-სიმაგრე). ე.ი. ძველი ციხე-სიმაგრე. ტბის ფსკერზე არქეოლოგებმა ქართული ტიპის სასოფლო დასახლება აღმოაჩინეს.

დღესდღეობით პალიასტომში შეედინება მდინარე ფიჩორი, ხოლო გამოედინება მდინარე კაპარჭინა. ტბის სტრუქტურა 1924 წელს შეიცვალა, როცა სამხრეთ-დასავლეთ ნაპირიდან არხი გაიყვანეს და ზღვას შეურთეს, მოგვიანებით ზვირთცემამ სრუტე გააფართოვა და ტბაში მტკნარი წყალი მარილიანით შეიცვალა.

ლეგენდა პალიასტომის ტბის სახელწოდების შესახებ აღწერილი აქვს ეგნატე ნინოშვილს მოთხრობაში „პალიასტომის ტბა“, მოგვიანებით, სიკო დოლიძემ მოთხრობის მიხედვით ამავე სახელწოდების ფილმიც გადაიღო.

მთავარი ფოტო: mtanimagalni.ge